Οι φακοί επαφής είναι μια εξαιρετική επιλογή για πολλούς από αυτούς που χρειάζεται να διορθώσουν την όρασή τους και δεν θέλουν να φορούν γυαλιά οράσεως ή να υποβληθούν σε χειρουργική επέμβαση.
Δεν είστε σίγουροι για ποιους φακούς επαφής να διαλέξετε; Αυτό το άρθρο θα αναλύσει λεπτομερώς τα υλικά φακών επαφής, τα σχέδια και τις δυνατότητες τους.
Ακολουθούν τα βασικά στοιχεία που πρέπει να γνωρίζετε για τους φακούς επαφής προτού επισκεφτείτε τον γιατρό σας εάν ενδιαφέρεστε να τους φορέσετε.
Υλικά φακών επαφής
Το πρώτο στοιχείο που πρέπει να εξεταστεί είναι ποιο υλικό φακού θα ικανοποιήσει καλύτερα τις ανάγκες σας. Υπάρχουν πέντε τύποι φακών επαφής, με βάση τον τύπο του υλικού από του οποίο είναι κατασκευασμένοι:
- Οι μαλακοί φακοί επαφής κατασκευάζονται από πλαστικά που μοιάζουν με τζελ και περιέχουν νερό, που ονομάζονται υδρογέλες. Αυτοί οι φακοί είναι πολύ λεπτοί και εύκαμπτοι και προσαρμόζονται στην μπροστινή επιφάνεια του ματιού. Αφού παρουσιάστηκαν στις αρχές της δεκαετίας του 1970, οι φακοί υδρογέλης έφεραν τους φακούς επαφής στο προσκήνιο, καθότι ήταν άνετοι στην εφαρμογή. Η μόνη εναλλακτική λύση ήταν οι σκληροί φακοί επαφής από πλαστικό PMMA (βλ. Παρακάτω). Τα άτομα που φορούσαν φακούς PMMA χρειαζόντουσαν εβδομάδες για να τους συνηθίσουν και πολλές φορές κουραζόντουσαν με την διαδικασία αυτή, με αποτέλεσμα να τους παρατήσουν.
- Οι φακοί επαφής σιλικόνης-υδρογέλης είναι ένας προηγμένος τύπος μαλακών φακών επαφής που είναι πιο πορώδεις από τους κανονικούς φακούς υδρογέλης και επιτρέπουν ακόμη περισσότερο οξυγόνο να φτάσει στον κερατοειδή χιτώνα. Οι φακοί επαφής σιλικόνης-υδρογέλης που παρουσιάστηκαν το 2002 είναι πλέον οι πιο δημοφιλείς φακοί που συνταγογραφούνται στις Ηνωμένες Πολιτείες.
- Οι διαπερατοί σκληροί φακοί επαφής – που ονομάζονται επίσης φακοί GP ή RGP – είναι σκληροί φακοί επαφής που μοιάζουν με τους PMMA φακούς (βλ. Παρακάτω) αλλά είναι πορώδεις και επιτρέπουν στο οξυγόνο να περάσει από αυτούς. Επειδή είναι διαπερατοί στο οξυγόνο, οι φακοί GP μπορούν να τοποθετηθούν πιο κοντά στο μάτι από τους φακούς PMMA, καθιστώντας τους πιο άνετους από τους συμβατικούς σκληρούς φακούς. Από την κυκλοφορία τους το 1978, οι διαπερατοί σκληροί φακοί επαφής έχουν ουσιαστικά αντικαταστήσει τους μη πορώδεις φακούς επαφής PMMA. Οι GP παρέχουν πιο ευκρινή όραση από τους μαλακούς φακούς σιλικόνης-υδρογέλης – ειδικά αν έχετε αστιγματισμό. Συνήθως χρειάζεται κάποιος χρόνος για να προσαρμοστούν τα μάτια σας στους διαπερατούς σκληρούς φακούς όταν αρχίζετε να τους φοράτε, αλλά μετά από αυτήν την αρχική περίοδο προσαρμογής, οι περισσότεροι άνθρωποι θεωρούν ότι οι φακοί GP είναι τόσο άνετοι όσο οι φακοί υδρογέλης.
- Οι υβριδικοί φακοί επαφής έχουν σχεδιαστεί για να προσφέρουν τη μικρή φθορά που προσφέρουν οι φακοί σιλικόνης-υδρογέλης, σε συνδυασμό με την κρυστάλλινη όραση των διαπερατών σκληρών φακών επαφής. Οι υβριδικοί φακοί έχουν μια άκαμπτη διαπερατή κεντρική ζώνη, που περιβάλλεται από ένα πεδίο υδρογέλης ή σιλικόνης υδρογέλης. Παρόλα αυτά τα χαρακτηριστικά, μόνο ένα μικρό ποσοστό ατόμων στις Η.Π.Α. φορούν υβριδικούς φακούς επαφής. Αυτό συμβαίνει ίσως επειδή αυτοί οι φακοί είναι πιο δύσκολο να τοποθετηθούν και είναι πιο ακριβοί σε σχέση με τους μαλακούς και τους σιλικόνης- υδρογέλης φακούς επαφής.
- Οι σκληροί φακοί επαφής PMMA είναι κατασκευασμένοι από ένα διαφανές άκαμπτο πλαστικό υλικό που ονομάζεται μεθακρυλικό πολυμεθύλιο (PMMA), το οποίο χρησιμοποιείται επίσης ως υποκατάστατο γυαλιού σε αδιάβροχα παράθυρα και πωλείται με τα εμπορικά σήματα Lucite, Perspex και Plexiglas. Οι φακοί PMMA παρέχουν εξαιρετική όραση, αλλά δεν μεταδίδουν οξυγόνο στο μάτι και μπορεί να είναι δύσκολο να προσαρμοστεί ο χρήστης. Αυτοί οι (πλέον ξεπερσμένοι) “σκληροί φακοί επαφής” έχουν σχεδόν αντικατασταθεί από τους φακούς GP και σπάνια συνταγογραφούνται σήμερα.
Το 2017, το 64% των φακών επαφής που συνταγογραφήθηκαν στις ΗΠΑ ήταν φακοί σιλικόνη- υδρογέλης. Έπειτα ακολούθησαν οι μαλακοί φακοί επαφής (υδρογέλης) (22%), οι διαπερατοί σκληροί φακοί επαφής (11%), οι υβριδικοί(2%) και PMMA φακοί (1%) .
Χρόνος χρήσης φακού επαφής
Μέχρι το 1979, όλοι όσοι φορούσαν φακούς επαφής αφαιρούσαν και τους καθάριζαν κάθε βράδυ. Η ανακάλυψη της «εκτεταμένης χρήσης» επέτρεψε στους χρήστες να κοιμούνται με τους φακούς επαφής τους. Πλέον οι φακοί επαφής ταξινομούνται σε δύο κατηγορίες ανάλογα με την περίοδο χρήσης τους:
- Καθημερινή αντικατάσταση – πρέπει να αφαιρείται κάθε βράδυ
- Εκτεταμένη χρήση – μπορεί να φορεθεί όλη τη νύχτα, συνήθως για επτά ημέρες διαδοχικά χωρίς αφαίρεση
Η “εκτεταμένη χρήση” είναι ένας όρος που μερικές φορές αναφέρεται και σε 30 συνεχόμενες ημέρες χρήσης – ο μέγιστος χρόνος χρήσης που έχει εγκριθεί από τον FDA για ορισμένες μάρκες που παρέχουν τέτοιου είδους προϊόντα.
Πότε να αντικαταστήσετε τους φακούς επαφής σας
Ακόμη και με σωστή φροντίδα, οι φακοί επαφής (ειδικά οι μαλακοί) θα πρέπει να αντικαθίστανται συχνά για να αποτρέπεται η μόλυνση που αυξάνει τον κίνδυνο οφθαλμικών λοιμώξεων.
Οι μαλακοί φακοί επαφής ταξινομούνται με βάση το πόσο συχνά πρέπει να τους αλλάζουμε:
- Ημερήσιοι φακοί επαφής – Τους αλλάζετε μετά από μία ημέρα.
- Φακοί επαφής βραχυχρόνιας χρήσης – Τους αλλάζετε το πολύ κάθε 2 εβδομάδες
- Μηνιαίοι φακοί επαφής – Τους αλλάζετε κάθε μήνα
- Επαναχρησιμοποιούμενοι φακοί επαφής – Τους αλλάζετε το λιγότερο κάθε 6 μήνες
Οι διαπερατοί σκληροί φακοί επαφής είναι πιο ανθεκτικοί και δεν χρειάζεται να αντικαθίστανται τόσο συχνά όσο οι μαλακοί φακοί. Συχνά, οι φακοί GP μπορούν να διαρκέσουν ένα χρόνο ή περισσότερο προτού να πρέπει να αντικατασταθούν.
Σχήμα των Φακών Επαφής
Οι μαλακοί φακοί επαφής (τόσο οι τυπικοί φακοί υδρογέλης όσο και οι φακοί σιλικόνης-υδρογέλης) διατίθενται σε διάφορα σχέδια, ανάλογα με τον επιδιωκόμενο σκοπό:
- Οι σφαιρικοί φακοί επαφής είναι ομοιόμορφοι σε όλη την επιφάνεια τους και διορθώνουν την μυωπία ή την υπερμετρωπία.
- Οι μαλακοί φακοί επαφής Toric έχουν διαφορετικές διαβαθμίσεις σε διαφορετικές νοητές γραμμές κάθετα του φακού (σαν μεσημβρινοί) για τη διόρθωση του αστιγματισμού, καθώς και της μυωπίας ή της υπερμετρωπίας.
- Οι πολυεστιακοί φακοί επαφής (συμπεριλαμβανομένων των διεστιακών επαφών επαφής) περιέχουν διαφορετικές ζώνες ισχύος για κοντινή και μακρινή όραση για τη διόρθωση της πρεσβυωπίας, καθώς και της μυωπίας ή της υπερμετρωπίας. Ορισμένοι πολυεστιακοί φακοί μπορούν επίσης να διορθώσουν τον αστιγματισμό.
- Οι αισθητικοί φακοί επαφής περιλαμβάνουν έγχρωμους φακούς επαφής σχεδιασμένους για να αλλάζουν ή να εντείνουν το χρώμα των ματιών σας.
Περισσότερα χαρακτηριστικά των Φακών Επαφής
- Διεστιακοί φακοί επαφής για αστιγματισμό. Πρόκειται για προηγμένους μαλακούς φακούς επαφής που διορθώνουν τόσο την πρεσβυωπία όσο και τον αστιγματισμό, ώστε να μπορείτε να παραμείνετε χωρίς γυαλιά μετά την ηλικία των 40 ακόμη και αν έχετε αστιγματισμό.
- Φακοί επαφής για ξηροφθαλμία. Οι φακοί επαφής σας είναι πολύ στεγνοί; Ορισμένοι μαλακοί φακοί επαφής είναι ειδικά κατασκευασμένοι για να μειώσουν τον κίνδυνο συμπτωμάτων ξηροφθαλμίας.
- Έγχρωμοι φακοί επαφής. Πολλοί από τους τύπους φακών που περιγράφονται παραπάνω κυκλοφορούν με την προσθήκη χρωμλατων που μπορούν να ενισχύσουν το φυσικό χρώμα των ματιών σας – δηλαδή, κάνουν τα πράσινα μάτια σας ακόμη πιο πράσινα, για παράδειγμα. Άλλοι έγχρωμοι φακοί επαφής μπορούν να αλλάξουν εντελώς το χρώμα των ματιών σας, όπως από καφέ σε μπλε.
- Φακοί με ειδικό εφέ. Επίσης, ονομάζονται φακοί επαφής για θέατρο ή μεταμφιέσεων. Προχωρούν ένα βήμα παρακάτω για να σας κάνουν να μοιάζετε με γάτα, βαμπίρ ή άλλο εναλλακτικό της επιλογής σας.
- Προσθετικοί φακοί επαφής. Οι έγχρωμοι φακοί επαφής μπορούν επίσης να χρησιμοποιηθούν και για πιο ιατρικούς σκοπούς. Οι αδιαφανείς μαλακοί φακοί που ονομάζονται προσθετικοί φακοί επαφής μπορούν να σχεδιαστούν ειδικά για ένα μάτι που έχει παραμορφωθεί από τραυματισμό ή ασθένεια για να καλύψει την παραμόρφωση και να ταιριάζει με την εμφάνιση του άλλου, μη επηρεασμένου ματιού.
- Προσαρμοσμένοι φακοί επαφής. Εάν οι συμβατικοί φακοί επαφής δεν φαίνονται να λειτουργούν για εσάς, μπορεί να σας ταιριάζουν καλύτερα οι προσαρμοσμένοι φακοί επαφής που κατασκευάζονται μεμονωμένα για τις οφθαλμικές σας ανάγκες.
- Φακοί επαφής αναστολής ακτινών UV. Μερικοί μαλακοί φακοί επαφής βοηθούν στην προστασία των ματιών σας από τις υπεριώδεις ακτίνες του ήλιου που μπορούν να προκαλέσουν καταρράκτη και άλλα προβλήματα στα μάτια. Όμως, επειδή οι φακοί επαφής δεν καλύπτουν ολόκληρο το μάτι σας, θα πρέπει να φοράτε γυαλιά ηλίου που εμποδίζουν την υπεριώδη ακτινοβολία σε εξωτερικούς χώρους για την καλύτερη προστασία από τον ήλιο.
- Φακοί επαφής Scleral. Οι διαπερατοί φακοί επαφής μεγάλης διαμέτρου που ονομάζονται scleral είναι ειδικά σχεδιασμένοι για τη θεραπεία του κερατόκωνου και άλλων ανωμαλιών του κερατοειδούς, καθώς και της πρεσβυωπίας.
- Φακοί επαφής ελέγχου μυωπίας. Ειδικοί φακοί επαφής, οι οποίοι ειδικεύονται στο να επιβραδύνουν ή να σταματήσουν την εξέλιξη της όρασης στα παιδιά.
Ποιοι Φακοί Επαφής σας ταιριάζουν καλύτερα;
Αρχικά, οι φακοί επαφής σας πρέπει να μπορούν να αντιμετωπίσουν τα προβλήματα της όρασης σας . Οι φακοί επαφής σας πρέπει να παρέχουν καλή όραση διορθώνοντας τη μυωπία, την υπερμετρωπία, τον αστιγματισμό ή κάποιο συνδυασμό αυτών.
Δεύτερον, ο φακός επαφής πρέπει να χωράει στο μάτι σας. Για να γίνει αυτό εφικτό, οι φακοί παρέχονται σε δεκάδες χιλιάδες συνδυασμούς διαμέτρου και καμπυλότητας. Φυσικά, κάθε μάρκα έχει και τα δικά της μεγέθη και τις δικές της ιδιαιτερότητες.
Τρίτον, μπορεί να υπάρχει κάποια άλλη οφθαλμική ανάγκη που να καθορίσει την επιλογή των φακών επαφής σας.
Τέλος, αναλογιστείτε τις δικές σας προτιμήσεις, σχετικά με τα χαρακτηριστικά των φακών επαφής σας, όσων αφορά στην παροδικότητα και τον τύπο.